ORTAK VELAYET
A- Ortak Velayet Nedir?
Ortak velayet kurumu, boşanan eşlerin müşterek çocukları üzerinde eşit derecede söz sahibi olabilmelerine olanak sağlayan, ortak çocuğun geleceğini eski eşlerin birlikte karar vermelerini öngören bir velayet türüdür. Alışılagelmiş olan velayet türünde ortak çocuk eşlerden yalnızca birine verilip diğer eşe belirlenen günlerde çocuk ile görüşülebilmesini düzenlerken ortak velayet, şahsi velayetin yarattığı hak kayıplarının önüne geçmek için oluşturulmuş bir kurumdur.
Ortak velayetin ülkemizde uygulanması, 14 Mart 1985 tarihinde imzalanan “11 No’lu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetlerini Korumaya Dair Sözleşme ’ye Ek 7 No’lu Protokol’ün onaylanması 25 Mart 2016 Tarihli ve 29664 sayılı Resmi Gazete ‘de yayınlanan 6684 sayılı kanunla uygun bulunmuştur.
Ek 7 No’lu Protokol’ün 5. maddesine göre; “Eşler evliliğin sona ermesi durumunda, çocukları ile ilişkilerinde medeni haklar ve sorumluluklarından eşit şekilde yararlanırlar.”
Resmi Gazete ’de 2016 yılında yayınlanan bu Protokol ile birlikte artık boşanma davalarında, çocuğun üstün yararı ve güvenliği göz önünde bulundurularak, ortak velayete karar verilebilecektir. Ortak velayetin boşanan eşler yönünden en büyük artısı çocuk üzerinde yapılacak işlemlerde eşit düzeyde söz sahibi olmak ve müşterek çocuğun geleceğine birlikte karar vermektir.
B- Türkiye’de Ortak Velayetin Uygulanabilirliği
Boşanan eşlerin müşterek çocuk üzerinde eşit şekilde söz sahibi olabildiği ortak velayet kurumu 2016 yılından beri hükmedilebilir durumdadır. Kurumun daha çok yeni olması ve bu konuda boşanan çiftlere bilgilendirmenin yapılmaması sebebiyle çok başvurulan bir kurum değildir. Fakat çocuğun gelişimi ve geleceği göz önüne alındığında çocuk için en yararlı velayet türüdür.
Hâkimin ortak velayete hükmetmesi yapısı gereği anlaşmalı boşanma davalarında daha yüksektir. Boşanan eşlerin dava sonrası müşterek çocuk için ortak kararlar alabilmesi çekişmeli boşanma davalarında daha zordur.
Velayet hususunda, kamu düzeni ve boşanan çiftin ikili ilişkisi gözetilerek karar verilmelidir. Bunun nedeni her ne kadar ortak velayet doğru kullanıldığında çocuk için yararlı olabilecekse de boşanan çiftin ortak velayeti yanlış değerlendirmesi sebebiyle çocuk için zor durumlar yaratabilir. Örneğin eşlerden biri çocuğun yurtdışında eğitim görmesini isterken diğer bir eş buna karşı çıktığında çocuk yurtdışına gidemeyecek ve eşler arasında gerginlik çıkacaktır.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin Esas: 2016/ 15771 Karar: 2017 / 1737 numaralı kararı ortak velayet için bir emsal niteliği taşımaktadır. Olayda ilk derece mahkemesi ortak velayetin Türk toplum ve aile yapısına uygun olmaması sebebiyle ortak velayete hükmetmemiş ve şahsi velayete karar vermiştir. Fakat üst derece mahkemesi ortak velayetin Türk toplum ve aile yapısına direkt olarak ters düşmediğini ve küçüğün çıkarları gözetilerek karar verilmesi gerektiğini belirtmiştir. Yargıtay’ın vermiş olduğu bu karara da bakarak diyebiliriz ki ortak velayet çiftler bilgilendirilip çocuğun çıkarları dikkate alındığında toplumumuzda hali hazırda kullanılabilir bir kurumdur. Boşanan eşlerin ve müşterek çocukların şahsi velayette gördükleri zarar ve hak kayıpları ortak velayet ile ortadan kaldırılabilir.
Konuyla ilgili ya da Aile Hukuku ile ilgili spesifik sorularınız için İletişim bilgilerinden bize ulaşabilirsiniz.
Yazar hakkında